දශක කීපයකට පෙර වැඩ සිටි භික්ෂූන් වහන්සේ නමක් උන්වහන්සේගේ පෞද්ගලික අදහසකට අනුව තමන් වැඩ සිටින පන්සල මුල් කොට ගෙන බෝධි පූජා සඳහා කවි පංති කීපයක් සකසා ගනු ලැබ ඇත. එහි ඇති කාව්‍ය රසය, උන්වහන්සේගේ තාලය මුල් කොට ගෙන එය උපාසක උපාසිකාවන් අතර එකළ ජනප්‍රිය වන්නට විය. පසුව එම භික්ෂූන් වහන්සේ අකාලයේ අපවත් වීමත් සමඟ මෙම වන්දනා ක්‍රමය යටපත් වුවත් එහි ඇති ආකර්ශනය නිසා සමහර පුද්ගලයන් පෞද්ගලිකව එය මුද්‍රණය කර නොමිලේ බෙදා හදාගත් අතර පසුව වෙළෙන්දන් විසින් පොත් ලෙස මුද්‍රණය කිරීම නිසා ව්‍යාපාරයක් බවට පත් විය.
එයින් රටට, බුදු දහමට එතරම් හානියක් සිදු නොවුනත් පසුව කවියන් විසින් කැසට්පට සීඩී තැටි හරහාද පසුව තරුණ භික්ෂූන් විසින්ද බුදු දහමට අකැපැයි කියන (“නච්ච ගීත වාදිත විසූක දස්සන මාලා ගන්ධ විලේපන ධාරණ මණ්ඩන විභූසනට්ඨානා....) පසුබිම් සංගීතයද මිශ්‍ර කිරීමෙන් එම කවි පන්සල් තුල ගායනා කිරීම නිසා අකාලික බුදු දහමේ නොතිබුණ කවි පද බුදු දහමට නොදැනීම ඇතුලත් විය. අද වන විට මේ හරහා පල්ලියේ මෙන් පන්සල තුලට සංගීතයද රිංගා ගෙන ඇත.
එයට අනුව පිරිකර මතින් ඒ පන්සලේ භික්ෂුව මේ පන්සලේද, මේ පන්සලේ භික්ෂුව තවත් පන්සලකට වැඩම කොට වන්දනා ගාථා ලෙසින් කවි කීමේ නව රැල්ලක් නිර්මාණය වී ඇත. අද වන විට මෙම කවි නිර්මල බුදු දහම යටපත් කොට මිත්‍යා දෘෂ්ඨිය තෙක් දක්කා ගෙන ගොස් උපාසක උපාසිකාවන්ට පන්සිල් වලින් පසු මෙම කවි අනිවාර්ය අංගයක් ලෙසද, එම කවි ගායනා නොවුනහොත් පංච ශිලයේ අඩුවක් ලෙසටම දැනෙන තරමට ඔඩු දුවා ඇත. තවද පන්සිල්, ගාථාද කවි, සින්දු ලෙස වෙනස් කොට ගායනා කිරීමක්ද පෙනෙන්නට ඇත.
මේ වනවිට ගුවන් විදුලි, රූපවාහිනී නාලිකා වලද, ගෘහස්ථ ජනාකීර්ණ ප්‍රදේශවල කුඩා බිම් කඩවල හතු පිපෙන්නා සේ ඉඳිවන පන්සල් වලද උදේ සවස ප්‍රදේශවාසීන්ට හිරිහැරයක් වන ලෙසින් ශබ්ද විකාශන යන්ත්‍ර උපයෝගී කරගනිමින් විශාල ශබ්ද දූෂණයක් සිදු වේ. මෙම ආගමික හා පරිසර දූෂණය පිලිබඳ ජනතාව බොහෝ විට නිහඬ වන්නේ එයට ඇති කැමැත්ත නිසා නොව මේ පිළිබඳව කතා කිරීමෙන් තමන් බෞද්ධ විරෝධියෙකු ලෙස සමාජයෙන් යම් දෝෂාරෝපනයක් එල්ල වනු ඇතැයි ඇති සැකය නිසාය.
කෙසේ වෙතත් බොදු පූජනීය ස්ථානයක තිබිය යුතු නිස්කලංකභාවය නැති වෙමින් පන්සල් වල ශබ්ද විකාශන යොදා ගනිමින් උදේ සවස දරුවකුට පාඩමක් කරගන්නට, අන්තර්ජාලයෙන් අධ්‍යන කටයුතු සාකච්ඡා කිරීමට, වයෝවෘද්ධ රෝගියෙකුට නිදහසේ නිදා ගන්නට, දවසේ රැකියා කටයුතු අවසන් කොට විවේකීව නිදහසේ සිටිය යුතු වෙලාවක, තමන් කැමති රූපවාහිනිය, ගුවන් විදුලියෙන් සින්දුවක් රටේ තොටේ තොරතුරු දැන ගැනීමට ප්‍රවෘත්ති බැලීමට බාධා පමුනුවමින් මේ කරනුයේ සමාජ විෂමාචාරයක්ම නොවේද? බුද්ධ සාසන දෙපාර්තමේන්තුව වශයෙන් මේ සඳහා ඔවුන්ට ගත හැකි සාධනීය ක්‍රියා මාර්ග පිළිබඳව කිහිප විටක් ලිඛිතව විමසුවත් මේ වන තෙක් පැහැදිලි පිළිතුරක් ලබා දීමට ඔවුන් අසමත් වී ඇත.
ඒ නිසා ජනතාවට මේ පිළිබඳව ද්වේශයෙන් තොරව මධ්‍යස්ථව සිතීමට මෙම කරුණු පහතින් පෙන්වා දෙමි.
එවිට එම කවි මඟින් කොතරම් මිත්‍යා දෘෂ්ඨිකත්වයක් ජනතාවට බුදු දහමින් ඈත් කරයිද යන්න පැහැදිලි වනු ඇත. ඔබගේ පහසුව පිණිස කවි පද කීපයක් සඳහන් කරන්නෙමි. මෙවැනි බෞද්ධ සාසනයට හානිකරන බුදු දහමින් උපාසක උපාසිකාවන් වෙනත් මිත්‍යාවකට රැගෙන යාමට විරුද්ධ බොහෝ ධර්මධර භික්ෂූන් වහන්සේලාගේ දැඩි සංවේගය උන්වහන්සේලා සමඟ කතා කිරීමේදී පෙනෙන්නට ඇත.
ඔබට නිදහස් වෙලාවක අන්තර් ජාලයේ ඇති එම කවි පංති, සින්දු රැගෙන ඒවායේ අර්තය එකින් එක බුදු දහමට අනුව සසදන්න. මේ ඉන් කවි කිහිපයක පද කීපයකි.
1) මම මෙ මලු‍වට යනවා එනවා බෝ මුල් බෝ පත් මට පෑ ගෙනවා
සමාව දී මගෙ පව් අරවනවා බෝ රජුනේ මට අවසර දෙනවා....
2) බෝපත් පෑගුනා නම් මට වෙන්න සමා.... මේ එවැනි කවි කීපයකි
3) අරහං බුදු ගුණෙන් මගේ ඉරුගෙ අපල දුරු වේවා සුගතෝ බුදු ගුණෙන් මගේ බුදගෙ අපල වැනසේවා
ලෙඩ දුක් බිය නොවී කිසිත් සැපත සතුට ළං වේවා ගුණ නුවණින් වැඩී සියලු සැප සම්පත් ඉතිරේවා
සම්මා සම්බුද්ධ තෙදින් සඳුගෙ අපල දුරු වේවා ලෝකවිදූ තෙදින් මගේ ගුරුගෙ දෝස දුරුවේවා
මාරක බාධක වැලකී මගේ පැතුම ඉටු වේවා සතුට සමාදානය මට නිරෝගි සුව වැඩි වේවා
විජ්ජාචරණේ බලයෙන් අඟහරු දොස් දුරු වේවා අනුත්තරෝ බුදු ගුණයෙන් සිකුරු අපල දුරු වේවා
වස විස ගිණි සතුරු විපත් මා වෙත ළං නොම වේවා සිතුමිණ වැනි රුවන් ගැබෙක ආයුෂ මගෙ වැඩිවේවා.....ආදී
ග්‍රහයින් තරු නැකත් පිළිබඳ මා අසා ඇති බුදු දහමට අනුව
”නක්ඛකතං පතිමානෙන්තං - අතෙථා බාලං උපචචගා
අත්ථො අත්ථස්‍ය නක්ඛත්තං - කිං කරිස්සන්ති තාරකා”
නැකැත් බලමින් තමාගේ කටයුතු පමාකරන හෝ ඉක්මන් කරන තැනැත්තා තමාගේ බලාපොරොත්තු විනාශ කරගන්නේය. තමා අපේක්ෂා කරන දෙයම නැකත වේ. අහසේ තරු වලින් ඇති ඵලය කිම?
එසේනම් මිත්‍යා දෘෂ්ඨියෙන් බුදු දහම ආරක්ෂා කර ගැනීම බෞද්ධයාගේ යුතුකමය.
(05 ඔක්තෝබර් 2024)
